Санамақтар,жұмбақ, есептер

Санамақ түрлері:

1. Саусақ санамақ.
2. Сан санамақ.
3. Ұлттық санамақ.
4. Күн санамақ.
5. Тағы да басқа.

Қол маторикасын дамытуға арналған санамақ

Кел санайық, санамақ,

Саусақтарды даралап

Бас бармағым алғашқы,

Балан үйрек жалғасы,

Ортан терек атасы,

Шылдыр шүмек анасы,

Шынашағым балапан,

Бәріне ортақ алақан.

 

Мен базарға бардым

Ысқырық сатып алдым.

Қызыл, жасыл, көгілдір

Қайсысын алсаң өзің біл.

Ойын ойнаған  басшы таңдау үшін айтылатын санамақ

Бірім, екім,

Алма текім

Сапар айым,

Сары шымшық

Балтаңды ал да

Жүгіріп шық.

Алма кетті домалап

Көше бойын жағалап

Кім алманы табады

Сол ойыннан шығады.

Жаңа санамақ    

Бір- таңертең тұр.

Екі- шынығып бекі.

Үш- тазала тіс.

Төрт- сабындап жу бет.

Бес- сүртін тез

Алты – үйді жина жалпы.

Жеті- киін енді.

Сегіз- асыңды жеп, іш.

Тоғыз- ыдысты жу тегіс.

Он- сабақ оқы.

Осыдан соң, бұл санамақ жаңа

Күнде өстіп сана.

 Саусақ  санау ойыны.                               Санамақ.

Қуыр-қуыр қуырмаш,                             Бір  дегенің – білеу,

Балапанға бидай шаш!                           Екі дегенің – егеу,

Тауықтарға тары шаш!                          Үш дегенің – үскі,

Төрт дегенің – төсек,

Бас бармақ,                                                   Бес дегенің — бесік

Балалы үйрек,                                            Алты дегенің — асық

Ортан терек,                                               Жеті дегенің — желке

Шылдыр шүмек,                                       Сегіз дегенің — серке

Кішкене бөбек.                                           Тоғыз дегенің — торқа

Он – дегенің оймақ

Сен тұр – қойыңа бар!                             Он бір – қара жұмбақ.

Сен тұр – қозыңа бар!

Сен тұр – жылқыңа бар!

Сен тұр – сиырыңа бар!

Сен тұр – түйеңе бар!

Ал сен алаңдамай,                                  Бір дегенім — бесік

Қазан түбін жалап,                                 Шықтық содан өсіп

Үйде жат.                                                     Екі дегенім — елім

Мына жерде құрт бар,                           Дала, тауым, көлім

Мына жерде май бар….                        Үш дегенім — үміт

Мына жерде қатық бар…                      Үміт артар жігіт

Қытық , қытық!                                           Төрт дегенім – төзім

Төзе білем өзім

Бес дегенім — бақыт

Бағалайтын уақыт.

1 дегенім – баспақ

Бұзауды жүр бастап

2 дегенім — ешкі                                         1 дегенім — бірлік

Ешкі қойдан есті                                      Онсыз болмас — тірлік

3 дегенім — үлес                                        2 дегенім – еңбек

Үлес үшін – күрес                                    3 дегенім — үйрек

Жем бер қолға үйрет                              Еңбек бәрін жеңбек

4 дегенім — тайлақ                                    4 дегенім – терме

Тайлақты қой байлап                             Тұрған жақсы ерте

5 дегенім — бие                                           5 дегенім – белең

Құлыныма — ие                                           Сан үйреніп келем

6 дегенім — атан

Мініп жүрсін атам

7 дегенім – жорға

Жорғаны мін жолға

8 дегенім – сиыр

Сиыр тұзға үйір

9 дегенім – тоқты

тоқты жемді соқты

10 дегенім — осы

төрт түліктің досы.

1.  1 – білім алдым.                                     1 дегенім — білмек

2 – есік салдым                                             2 дегенім – еңбек

3 – үй көшірдім                                             3 дегенім – үлгі

4 – төл өсірдім                                              4 дегенім – төзім

5 – белге шықтым                                       5  дегенім – бестік

6 – асық тіздім                                               6 дегенім – алғыс

7 – желім жақтым                                      7 дегенім – жеңу

8 — серке бақтым                                          8 дегенім – сену

9 – тойға бардым                                         9 дегенім – тоқу

10 – отын жардым                                     10  дегенім – оқу.

 

2.   10 рет – ойланып                     1 дегенім – бөрік,кисең бойға көрік

9 рет – толғанып                             2 дегенім – етік, киер сәнді етіп

8 рет – сызып                                     3 дегенім – ішік , теріден тігер пішіп

7 рет – бұзып                                     4 дегенім – тымақ, қыста кисең жылы- ақ

6 рет – қарап                                      5 дегенім – байпақ, іші жылы жайлы-ақ

5 рет – санап                                      6 дегенім – алқа , мойныңа тақ алда

4 рет – түйме қадап                        7 дегенім – жейде , кір болмасын кейде

3  тал үкі тағып                                8 дегенім – сеңсең,жылысы тонның кисең

2  қолым талып                                9 дегенім – телпек , болма бала тентек

1 бөрік тіктім                                    10 дегенім – оймақ , жүрме босқа ойнап

әрең біттім.

[sociallocker id=»9577″]

3.   Сан санайық мүдірмей                   4. Бір үйде біз нешеуміз?

Бар ма қане талапкер                                 Кел санайық екеуміз

Ал, келе ғой мүдірмей                               Бас бармағым — әкем

10 ға дейін санап бер                                   Балалы үйрек – анам

Ойланайық бір мезет                                  Ортан терек – ағам

Абайлайық , қарайық                                   Шылдыр шүмек – мен

Санды енді тізбелеп                                    Кішкене бөбек — сен

Кері қарай санайық

10 –нан төмен бөгелмей                         Бір үйде біз нешеуміз?

Бере алады кім санап.                              Бір үйде біз бесеуміз.

 

1             Бәрі нешеу                                   Далада тұр екі ешкі,

Түйе, түйе маң басқан,                          Қорада тұр екі ешкі.

Төрт аяғын тең басқан.                         Болады бары неше ешкі.  ( 4)

Шұнақ құлақ бес ешкі,

Қос қозылы, екі қой

Бәрі нешеу айта ғой.   ( 10)

Бір-бірімен жарысқан

2 аю, 1 арыстан,

4 қоян, 3 түлкі

Бәрі нешеу ойлан сен ( 10 )

Дүкеннен сабын алдым,

Оның және қабын алдым.                     Бір алманы 4-ке бөлдім,

Екі дәптер, бір қарындаш,                    Бір бөлігін жеп те көрдім.

Тіс ысқышты тағы алдым.                    Қалған үлкен 3 бөлігін,

Есептеші сонда бәрін                              Қасымдағы 3 досыма бердім.

Қанша болады қолда барым.               Қолымда менің не қалды.   ( 0 )

( 6)                    Н. Хасанов.

 

Мұз айдындағы 7 бала                         Табақта 5 алма

Асыр сап жүр сырғанап.                     Қолымда 2 алма

Сырғанамай 2 бала                                 Барлығын қосқанда

Жағалауда тұр қарап                             Болады неше алма   ( 7 )

Енді осы бар баланың

Санын айтсаң жарадың. (9 )

 

Бір алманы беремін атаңа                     Біз көппіз ол жалғыз

Біреуін беремін апаңа                              Апельсинді бөлеміз

Екеуін беремін әпкең мен ағаңа          Мына бөлік-  түлкіге

Нешеуін алады, нешеуі қалады.         Мына бөлік- көжекке

( 4 алады, 3 қалады)                                   Мына бөлік- тиінге

Мына бөлік- аюға

Ал қабығы — қасқырға

Апельсинді нешеге бөлдік. ( 5 )

 

Қазда бар екі аяқ                                     5 алманың үшеуін

Тауықта бар екі аяқ                                Досың сұрап алады

Екеуін қосып санасақ                            Айтшы сонда нешеуі

Болады сонда қанша аяқ ( 4)              Өз қолыңда қалады     ( 2)

 

Туысқан бес кісі                                       Қонжық екеу

Бірінен бірі кіші                                       Табаны нешеу. ( 8)

Бәрінің аты бар

Ең кішісі шеткісі  ( 5 саусақ)                Үш қоянда қанша құлақ ( 6)

 

Досым келе жатып 5 теңге тауып алды, екеуміз бірге болсақ, неше

Теңге тапқан болар едік. 5)

Алма ағашында 6 алма өсіп тұрды. Жел соғып біреуі үзіліп түсті.

Қанша  алма қалды. ( 5)

     Сандар   жыры

1 .   Мені келсе білгің                            3.  екіден соң әрқашан

Мен таяқша бірмін                                       Үшінші мен тұрамын

Сандарға жол бастап                                  Қағазға сызып түсірсең

Ең бірінші тұрмын.                                       Екі ирек саламын

 

2.Бірден кейін тұрамын                           4.   3 қашанда тақ саны

Бірден кейін тұрағым                                Жұп болғанға не жетсін

Бірді бірге қосқанда                                   Төрт дегенің баяғы

Мен шығамын қарағым                             Төрт түліктің аяғы.

5.Төрттен кейін бесті

Білу оңай десті

Төртеуін бүгіп санасаң

Табасың оңай бесті

Табақта 5 алма

Қолымда 2 алма

Барлығын қосқанда

Болады неше алма?

(7 алма)

Көлден ұшты 6 қаз

Қайтып келді екі қаз

Қонбай кетті қанша қаз

Шешуін кім табады тез

(4 қаз)

Тал басында тізіліп,

10 жапалақ тұр еді.

Жел соқты да үзіліп,

Ұшып кетті екеуі

Ізінше оның жұлынып,

Түсті тағы 5-еуі

Тұр әлі де ілініп

Жапалақтың нешеуі?

(үшеуі)

Шығармақ боп кеше есеп

Жиналғанда 5 есеп

Үшеуі ұйықтап отырды

Ынталысы неше есеп?

(екеуі)

Бір-бірімен жарысқан

2 аю, 1 арыстан

2 қоян, 3 түлкі

Бәрі нешеу ойлан сен?

(жетеу)

Нанбасаңыз сұраңыз

Бір аулада тұрамыз

3 Ардақ, 2 Бауыржан

4 Медет, 1 Сабыржан

Тез есепте дәл санын

Сонда біздер қаншамыз?

1 бүтін дөңгелек екіге бөлгенде 2 жарты шығады. 2 жарты дөңгелекті қосқанда 1 бүтін дөңгелек шығады.

Үстел үстінде 5 альбом жатыр, оның екеуінің беті жабық, неше альбомның беті ашық тұр?  (3 альбом ашық)

Анам 8 алма және 4 алмұрт әкелді. Қайсысы көп, алма әлде алмұрт па?

Ыдыста жеміс-жидектер салынған, оның 5-еуі алма, 1 алмұрт, 2 банан. Барлығы нешеу болды. (8)

12. Сөреде 4 кітап тұрды. Оған әкеп бірнеше кітаптар қостық, сонда барлығы 7 кітап болды. Сонда неше кітап қосқан екен.  (3)

13. Әжей немерелеріне 2 шапка, 2 шарф және 4 қолғап сатып алды. Әжейдің неше немересі бар?

14. 5 — 4 алайық

қанша қалды қарайық

қарайық та санайық

санайық та табайық     (1)

15. Беспайда бар 5 іні

Естайда бар екі іні

Қоссақ бес іні мен екіні

Қанша болар шешуі?   (7)

16. 17 санының ішінде неше ондық, неше бірлік бар?  (1 ондық, 7 бірлік)

17. Көп аққу қаз ұшып барады

2 алда, 1 артта

екеуі артта, біреуі алда

Барлығы қанша?    (3)

18.Неше үшбұрыш және төртбұрыш бар?  (2-төртбұрыш, 6-үшбұрыш)

19. 100 – ім (жүзім)

күр – 3   (күріш)

20. 3, 5, 8 семіз-семіз сөзі артық

қалағы математикалық сандар

21. Үш сиырдың неше мүйізі бар? (6)

22. Сенің қолың нешеу? (2)

23. Мұз айдында 7 бала

асыр сап жүр сырғанап

Сырғанамай 2 бала

Жағалауда тұр қарап,

Енді осы баланың

Санын айтсақ жарадың  (9)

24. Мына сандардың арасына белгі қою керек?

3          9           9          11           16         13

12        8                                       ( ><)

25. Үстел үстінде 2 алма тұрды, оның біреуін алып ортасынан бөліп, орнына қойды. Неше алма болды? (3)

26. Дүкеннен анам төртбұрышты 2 доп алып келді. Оның біреуін ініме бердім. Менде неше доп қалды?  (төртбұрышты доп болмайды)

27.  Апай сау бол дейміз де

Бет түзейміз енді үйге

Бұл қай мезгіл, бұл қай кез

Атай қойшы ал тез   (Кешкі кез)

28. Атам, әжем, аға мен әкем, інім және мен анам және енесі, енесінің бөлесі отыр едік шәй ішіп, жеңгем кірді майысып?     (10)

29. Үш май шам жанып тұр еді, екеуін өшірсе, нешеуі қалады? (1)

30.  Балалардан сұрау:

Осы қай мезгілі? (Күз)

31. Қай айда жаз аяқталып, күз мезгілі басталады? (қыркүйек)

32. Орманда кірпі келеді,

Саңырауқұлақ тереді.

Кездесті, міне, керегі:

Екеуі – қайың астынан.

Біреуі – терек қасынан.

Қанша олар болмақ есепте,

Тоқылған салса себетке? (3)

33. Алты қонжық орманға

Бара жатты қорбаңдап.

Бірі олардың шаршады,

Әрі қарай бармады.

Жауабын тез айт,

Қанша қонжық кетті алда?(5)

34. Алдында есік күшік отыр,

Күнге төсін тосып отыр.

Тағы бірі келді шауып,

Қатарласты, ебін тауып.

Енді қанша күшік болды? (2)

35. Пісіп тұрған төрт алмұрт,

Қызығатын көрген жұрт.

Екі алмұртты бұтақтан

Алып жеді Мұратхан.

Қанша қалды алмұрттан? (2)

36. Зауза қоңыз болған екен,

Бұтатүбін қылған мекен.

Ұл мен қызы, әке, шеше, —

Сонда қоңыз екен неше? (4)

37. Төменде үш қаз ұшады.

Үшеуі бұлтты құшады.

Өзеннен көрдік екеуін.

Айтқын, қаз нешеу екенін?(5)

38. Тиін отыр арбада,

Жаңғақ сатып базарда:

Түлкі-бикеш пысыққа,

Торғай менен

Қонжыққа,

Ұзын құлақ көжекке.

Мақтап қойып

Жаңғағын

Салып берді алғанын.

Сонда тиін неше

Жаңғақ сатты? (4)

 

39. Қасқыр қақты қақпаны.

Ашыңдар, тез! – айтқаны.

Сол-ақ екен лақтар –

Титтей-титтей шұнақтар

Жан-жағына жүгірді,

Жасырынып үлгерді:

Бірі – төсек астына,

Бірі – пештің қасына,

Бірі – сәкі астына,

Бірі – астына кереует,

Бірі – тапқыр керемет,

Отыр бөшке түбінде.

Қанша лақ бар бұл үйде? (5)

40. Дейді Күлтай:

Қуыршақтар,

Ойыншықтар, тұршы қатар:

Екі аю мен Буратино, —

Әрі көңілді Чипполино!

Көжек пенен пілтай да!

Көмектесіп Күлтайға,

Бәрін, қане қосып шық,

Неше екен ойыншық?(6)

Қосу мен азайту

Қосу менен азайту –

Ойды анық, таза айту.

Сөз қысқа да, ой нұсқа,

Нәтижесін дәл айту.

Шөлдің кері – теңіз бе?

Арық емес, семіз бе?

Ал азайту қарсы амал –

Қосуменен егіз бе?

 

Көжектер мен балапан

Ішпейді екен көжені,

Қоянның қос көжегі.

Бұған тағы қосайық

Дән шоқитын шөжені.

 

Екі көжек балапан –

Бәр қанша, балақан?

Қателессең байқамай,

Тағы қайта санатам.

2+1=

Тиіннің жаңғағы

Үшеу еді қолында,

Бірі қалды оның да.

Неше жаңғақ, есепте,

Түсіп қалды жолында?

3-1=

Батыр бақалар

Үш құрбақа батыр ма,

Үш ноянға татырма?

Қоян көріп жағадан,

Қашып бара жатыр ма?

 

Медеттің кәмпиттері

Алты кәмпит көп еді.

Сараңдығым жоқ еді.

Бір кәмпитім атаға,

Бір кәмпитім апаға,

Екі кәмпит мамаға,

Бірін берсем көкеге,

Өзіме де жете ме?

Жауабы: жетеді, өйткені

6-1-1-2-1= >0

Неше үшбұрыш бар?

Мұқияттау қарайық,

Үшбұрыштар санайық.

Үлкені мен кішісі –

Бәрі қанша? Табайық….

Қосу-алу – қос амал,

Егіз қозы дос амал.

Талаптыға оп-оңай

Алынатын қос қамал.

 

Бір амалды білейік.

Білмегенге күлейік.

Ғылым қуар балаға

“Жолың болсын” тілейік.

Қанша шырақ қалды?

Үш шырақ жанып тұрды.

Бір шырақ өшіп қалды.

Неше шырақ қалды?

 Үй тапсырмасы:

Аспанда бес үйрек ұшып бара жатты.

Аңшы бір үйректі атып алды.

Неше үйрек қалды?

Әжесі мен Медет

Әжесі Медетке

Үш алмұрт берді.

Медет бір алмұртты

Жеп қойды.

Неше алмұрт

Қалды?