Дәстүрлі билер соты

Тақырыбы: Дәстүрлі билер соты

Сабақтың мақсаты:    

а) білімділік:    Қазақ қоғамындағы билер сотының  рөлі мен маңызын ашу, патша үкіметінің өзіне бағынышты аумақтағы билер сотына деген көзқарасын түсіндіру, сөз өнеріне баулу.

ә) дамытушылық:  Оқушылардың логикалық ойлау, шешім шығару, қорытынды жасау, өз бетінше және топпен жұмыс қабілеттерін дамыту.

б) тәрбиелік: Оқушыларды әділдікке, адамгершілікке, Қазақстан Республикасын құрметтеуге, адал болуға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнектілігі: Карта,слайд, тарихи деректер,тарихи тұлғалардың суреттері, тірек – сызбалар.

Сабақтың түрі: Интерактивті сабақ

Сабақтың әдісі: Түсіндірмелі, топтастыру, кестемен жұмыс, сұрақ-жауап

Сабақтың типі:      Жаңа материалды меңгеру

Сабақтың барысы:               І. Ұжымдастыру

а) оқушыларды түгелдеу

ә) кезекті сабаққа оқушылардың назарын аудару

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

     1.«Кім жылдам ойыны»

2. «Тұлғаны таны»

«Кім жылдам ойыны»

10 ұпай.

Қазақстанды қай елдің ғалымдары зерттей бастады (орыс және шетел ғалымдары)

20 ұпай

  Қазақ өлкесінің этнографиясы туралы  ғылыми мұра   қалдырған, «Орынбор өлкесінің топографиясы»,    «Орынбор тарихы» атты еңбектердің авторы,  «Орынбор өлкесінің колумбы» деген даңққа бөленген      саяхатшы.    (Л.И.Рычков (1712 – 1777 ж))

30 ұпай

  Ресейдің тарих ғылымының негізгін қалаушы, әрі белгілі   географ өзінің ғылыми еңбектерінде өлкедегі орыс емес  халықтардың, соның ішінде қазақтардың да тарихын, тұрмыс- тіршілігін сипаттап жазған      (В.Н.Татищев (1741-1811 ж))

10 ұпай

    1768-1774 жылдары Қазақстанға жіберілген алғашқы  экспедициялардың бірін баяндаған академик, табиғат  зерттеушісі    (П.С.Паллос (1741-1811 ж))

20 ұпай

Қазақстан  XVII  ғасырда кешенді зерттеудің алғашқы  әрекеттері кімнең есімімен байланысты  (М.В.Ломоносов (1711-1765 ж))

30 ұпай    Қазақтардың тұрмыс-тіршілігі мәдениеті, әдет-ғұрыптары мен салт- жоралары, бидай шаруашылық өмірінің ерекшеліктері туралы құнды дерек қалдырған  зерттеуші, ғалым.      (И.Г.Георгий)

10 ұпай

Белгілі тарихшы, Сібірді зерттеуші.Ф.Миллер (1705-1783 ж))

20 ұпай 

  Өскемен бекінісінде қызмет атқарған  орыс офицері, бірегей  орыс-қазақ  сөздерін жасаган кім?        (А.Д.Скалон (1720-1777 ж))

30 ұпай

   Қырғыз-Қайсақ экспедициясын құрган, «қырғыз-қайсақ   және қарақалпақ ордалары  туралы түсіндірулер» атты еңбектің авторы     (И.К.Кириллов (1689-1737 ж)

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Билер, билер соты және олардың қазақ қоғамы өміріндегі атқарған рөлі
2. Куәлар
3. Ант ішу
4. Жазаның түрлері: жер аудару, айып салу, құн төлету, дүре соғу, өлім жазасына кесу
5. Барымта
6. Патша үкіметінің Қазақстандағы билер сотының өкіметтігін шектеуі.

 Жаңа сабақты бекіту сұрақтары: 

1. Кісі өлтіргенде төленетін төлем? (құн)
2. Мал-мүлкін тартып алу? (барымта)
3. Адалдықты білдіру? (ант)
4. Айыптыны көрген адам? (куә)
5. Әділдікті айтушы? (би)

Бағалау

Үйге тапсырма: Үш бидің ұлағатты сөздерін жаттау