Паталогиялық анатомия сөздігі «Б»
Назар аударыңыз! Термин сөздерді оңай әрі тез табу үшін төменде көрсетілген әріптерді пайдалансаңыз болады.
А Б В Г Д Е Ж З И К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ш Э Я
– Б –
БАГАССОЗ
(bagassosis; bagasse – қант қамысының сыққаннан кейінгі қалдығы, күнжара) – аллергиялық альвеолиттер қатарына жататын, қант қамысы қалдықтарының шаңын (оның ішіндегі саңырауқұлақтар спораларын) жұтқанда пайда болатын сырқат.
БАЗАЛЬНЫЙ
(basalis; basis – тірек, негіз) – ТІРЕКТІК.
БАЗАЛЬНАЯ МЕМБРАНА
(membrana basalis) – ТІРЕКТІК МЕМБРАНА; Мыс.: эпителийдік тіректік (яғни эпителийді астынан тіреп тұратын) мембранасы.
БАЗОФИЛИЯ
(basophilia; basis – негізгі, philia – сүйіспеншілік, бейімділік) – клеткалардың, оның әр түрлі компоненттерінің негізгі бояулармен (азур, гемотоксилин) көк, реңге боялуы.
БАКТЕРИЕМИЯ
(bacteriaemia; бактерия+haima қан) – бактериялардың қанға өтуі. Көптеген жұқпалы аурулар үшін тән. Сепсистің бір белгісі.
БАЛАНИТ
(balanitis; balanos – еркек жыныс ағзасының басы, itis – қабыну) – еркек жыныс ағзасы басының қабынуы.
БАЛАНОПОСТИТ
(balanoposthitis; balanos+posthe – үрпі+itis – қабыну) – еркек жыныс ағзасы басынын, және үрпінің қабынуы.
БЕЗОАР
(bezoard) – тамақ құрамындағы қорытылмайтын заттардан түзілген асқазандағы жат дене. Олар көбінесе шаштан (три- хобезоар) немесе өсімдік талшыктарынан (фитобезоар) тұрады.
БЕРИЛЛИОЗ
(berylliosis; бериллий+os – дерт)-бериллий өнімдерінің ұлы және аллергиялық әсері нәтижесінде дамитын кәсіби сырқат. Ол өкпеде арнайы гранулемалардың пайда болуымен және пневмосклероз дамуымен сипатталады.
БИЛИАРНЬІЙ
(biliaris – өтке тиісті)-биллиарлы, мыс.: бауырдың биллиарлы (өтке тиісті) циррозы.
БИОГЕОХИМИЧЕСКАЯ ПРОВИНЦИЯ
– БИОГЕОХИМИЯЛЫҚ АЙМАҚ бір немесе бірнеше химиялық элементтердің топыракта, суда, өсімдіктер және жан-жануарлар организмінде көбейіп немесе азайып кетуімен сипатталатын территория. Адамдарда бұл патология эндемиялық аурулар түрінде көрінеді. Мыс.: эндемиялық жемсау, флюороз.
БИОПСИЯ
(biopsia; bios – өмір, тірі; opsis – көру) -ауру диагнозын аныктау үшін оның тканьдарын кесіп, (қырып) алып зерттеу. Осы кесіп алынған тканьді биоптат деп атайды. Операция кезінде алынған биоптатты операциялық биопсия деп атайды. Биопсияны аспирация жолымен (мыс.: асқазаннан) немесе пункция жолымен (мыс,: бауырдан) де алуға болады.
БИФУРКАЦИЯ
(bifurcatio; bis – екі рет, furca – айыр) – АЙЫРЫҚ; іші қуыс ағзалардың тең екі тармаққа бөлінуі. Мыс.: қолқа айырығы.
БЛАСТНЫЕ ФОРМЫ КЛЕТОК
(клеткалардың жас түрі; blas- tos – өскін)-Мыс.: лимфоциттердің жас (белсенді) түрлері; олар майда лимфоциттерден пайда болады, өте ірі цитоплазмасында еркін рибосомалар көп және бірнеше рет бөлініп көбейе алады; антиген әсерінде біртекті клеткалар әулетін (клонын) түзеді. Лимфондты тканьдар ісіктері негізінен осы клеткалардан тұрады.
БЛАСТОГЕНЕЗ
(blacstogenesis; blastos – өскінше, genesis – даму) – ұрықтың ұрықтанғаннан бастап 15 күнге дейінгі даму кезеңі, осы кезде жұмыртқа бөлшектеніп бластулалар түзіледі.
БЛАСТОМА
(blastoma; blastos+oma -ісік) – өте жас, жетілмеген (ұрыктық клеткалардан түзілген) қатерлі ісіктердің жалпы аты. Мыс.: гепатобластома, нейробластома.
БЛАСТОПАТИЯ
(blastopatia; blastos – ұрық; pathos – дерт, сырқат)- бластогенез құбылысының бұзылуы нәтижесінде дамитын сырқаттар. Бластопатиялар көбінесе ұрықтың жойылып кетуімен немесе қосарлы кемістіктердің дамуымен сипатталады.
БЛЕННОРЕЯ
(blennorrhoea; blerinos – шырышты зат, гһоіа – ағу) – көз шырышты қабығының іріңді қабынуы. Син.: коньюнктивит.
БЛЕФАРИТ
(blepharitis) – қабықтың қабынуы.
БОЛЕЗНЬ
(morbur) – ауру, сырқат, кесел.
БРАХИЦЕФАЛИЯ
(brachycephalia; brachys – қыска, кішкентай; kephale – бас) – кішкентай, қысқа бас. Бастық көлденеңіне қарағанда ұзынасынан үлкенірек болуы. Б. тума токсоплазмозда немесе туылу кезіндегі жарақатқа байланысты дамиды.
БРОНХИТ
(bronchitis) – бронхтардың қабынуы.
БРОНХОАДЕНИТ
(bronchoadenitis; бронх+agen- без),- қабыну)-бронх айналасындағы лимфа бездерінің қабынуы. Мыс.: туберкулездік бронхоаденит.
БРОНХИОЛИТ
(bronchiolitis)-бронхиолалардың қабынуы.
БРОНХОЛИТИАЗ
(broncholitiasis; бронхиола + lithos – тас) – бронхиолаларда қабыну экссудаттарынан, кальций шөгінділерінен түзілген қатты зат (тас).
БРОНХОСТЕНОЗ
(bronchostenosis;) бронх+stenos – тарылу)-бронх саңылауының тарылуы. Бұл жағдай қабынуға байланысты немесе бронх ішінде ісік өскенде, оған жат заттар түскенде байқалады.
БРОНХОЦЕЛЕ
(bronchocele бронх+kele – ісік, бұлтыю, жарық) – бронх ішіне секрет толып кетуіне байланысты оның қабырғасының бұлтиып шығып тұруы. Бұл құбылыс көбінесе бронх қабырғасының тума кемістігімен байланысты.
БРОНХОЭКТАЗЫ
(bronchoectasis; бронх+ectasia кеңею) – бронхтың цилиндр немесе қалта тәрізді кеңеюі. Бронхоэктаздар тума немесе жүре пайда болған түрлерге бөлінеді. Бронхоэктазиялардың екінші түрі созылмалы бронхиттермен байланысты. Бірте-бірте бронхоэкзтазиялық ауру дамиды.
БУБОН
(bubon – шат) – шат лимфа түйіндерінің қабыну нәтижесінде ісінуі (шошынуы). Мыс.: оба бубоны, туляремия бубоны.
БУККАЛЬНЫЙ
(buccalis; bucca -ұрт) – ҰРТТЫҚ, ұртқа тиісті.
БУКЦИТ
(bucsitis; bucca – ұрта; itis – қабыну) – ұрттың шырышты қабатының қабынуы.
БУРСИТ
(bursitis; bursa – қап; itis – қабыну) – буын қабының қабынуы.