Бастауыш пен балабақша және ата-аналар сайты.
  • Ұстаздарға
    • Ұстаздар еңбегі
    • Көрнекіліктер
    • Түйіндеме жасау
    • Сертификат
    • Слайд презентация
    • Балалар ойындары
    • Бастауыш сыныпқа
    • Тәрбиешілерге
    • Мақала жариялау
    • Минусовка
    • Мерекелер
    • Конкурстар
  • Жоспарлар
    • Ағылшын тілі
    • Әр түрлі
    • Бастауыш сынып
    • Балабақша
    • Биология
    • География
    • Информатика
    • Қазақ тілі
    • Логопед дефектолог
    • Математика
    • Өзін-өзі тану
    • Тарих
    • Технология
    • Физика
    • Химия
  • Балаларға
    • Мақал мәтелдер
    • Жұмбақтар жауабымен
    • Ертегілер
    • Мультфильмдер
    • Тақпақтар
    • Шығармашылық
    • Сіз білесіз бе?
  • Аналарға
    • Ана және бала
    • Бала денсаулығы
    • Сұлулық
    • Жүктілік күнтізбесі жаңа нұсқа 2025
    • Баланың жынысын анықтау 2025
    • Сәби жынысын жоспарлау
    • Овуляция күнтізбесі
    • Қалай жүкті болуға болады

Негізгі бет > Ағза

 

Тіс


Ересек адамда 32 тіс болады

Балабақшаға барып жүрген балаларда 20 тіс (үстіңгі жағында 10, астында -10) болады. Бұларды сүт тістер деп атайды. Сәбидің бірінші сүт тісі 6 айлығынан бастап шығады да, баланың 6—12 жас аралығында сүт тістері түсіп, оның орнына тұрақты тістері шығады және олар сүт тіске қарағанда ірі келеді. Ересек адамда 32 тіс болады, олар жоғарғы және төменгі жақтарында 16-дан орналасады.

Алдында күрек тіс, одан кейін азу тіс, олардың екі жағынан кіші азу тістер, ал олардан кейін үлкен азу тістер орналасады. Бұдан басқа, 17—21 жас аралығында көптеген адамдарда ақыл тіс шығады. Кейбір адамда бір, екі немесе үш ақыл тіс шығуы мүмкін, ал адамдардың 25 пайызында ондай тіс мүлдем шықпайды.

Тіс жақ сүйектерінің ерекше шұңқырларына бекиді. Әрбір тістің жоғарғы жағын — тіс қаптамасы, ал төменгісін — тіс түбірі деп атайды. Тіс бірнеше қабаттан құралады: оның сыртын қатты қабық — кіреуке (эмаль) қаптап жатады, ал кіреукенің астында тістің ең негізгі массасы — дентин қабаты жатады, тістің орталық бөлігінде қан тамырлары мен жүйке талшықтары орналасқан, жұмсақ пульпа қабаты бар.

Тіс түбірі цементпен қапталған. Тістің жиі кездесетін ауруы — кариес, бұл кезде тістің сыртқы, мықты қабаты зақымданып, тісте қуыс пайда болады. Егер тісті дер кезінде емдемесе, оның жүйке талшықтары зақымданып, ол кезде тіс шыдатпай ауырады.

Мына жазбаларды да оқуға кеңес береміз:

Тіс аурулары: Кариес және Флюс туралы мәлімет.

Тіл мүкістігі және тұтығу дегеніміз не?

Бассүйектің құрылымы туралы қызықты ақпарат.

Ықылық не үшін пайда болады және одан қалай арылуға болады?

Поделиться в WhatsApp

Мына ұқсас жазбалар топтамасын ұсынамыз:

  • Жүрек
  • Ортаңғы құлақ
  • Артерия
  • Тітіркенгіштік
  • Тіршілік

комментария 44 Пікір қосу

  • Салтанат 14.01.2025 в 15:14

    Тіс — адамның және көптеген жануарлардың ауыз қуысында орналасқан қатты тіндер. Олар тағамды ұсақтау, шайнау және ұнтақтау қызметін атқарады, сондай-ақ сөйлеу және бет пішінін қалыптастыруда маңызды рөл ойнайды.

    Ответить
  • Акеркн 18.01.2024 в 23:49

    Жақсы түсіндірме берген жарайсыздар

    Ответить
  • Айгуль 28.08.2023 в 12:31

    Тіс күтіміне балаларды ерте жастан дағдыландыру қажет екен. Тұрақты тістер жақсы қалыпта шығуы үшін, сүт тістерге деген күтім жақсы болу керек екен.

    Ответить
  • Айдана 04.11.2022 в 23:22

    Нақты, түсінікті, керемет ақпараттарыңыз үшін көп рахмет. Мақала жақсы тіс жайлы өте түсінікті жазылған

    Ответить
  • Карлыгаш 30.01.2022 в 15:59

    бала кезден тіс емдеуге катты көңіл бөлу керек

    Ответить
  • Жаннур 28.01.2022 в 21:08

    Барлығы түсінікті жазылған. Кариестің қазақшасын білмеппін, бірінші рет естіп тұрмын. Ақпарат үшін рахмет

    Ответить
  • Гаухар 24.01.2022 в 11:15

    өте керекті керемет мағлұмат екен

    Ответить
  • Гаухар 24.01.2022 в 11:04

    өте керемет

    Ответить
    • Әлия 02.02.2022 в 13:31

      өте керемет

      Ответить
  • Эльмира 19.01.2022 в 18:55

    Тісіңіз сау болсын десеңіз, сүтті тағамдарды көбірек тұтыныңыз.

    Ответить
  • Айгерім 18.01.2022 в 17:52

    Бала кезден бастап тістерді дұрыс күту керек.

    Ответить
  • Эльмира 17.01.2022 в 13:27

    Адамның денсаулығына тістің атқаратын рөлі өте маңызды. Өте көп мағлұматтар алдым . Көп көп рахмет.

    Ответить
  • Жауқазын 05.01.2022 в 13:58

    Я биз билмитин кызыкты макалалар бар екен унады

    Ответить
  • Салтанат 19.12.2021 в 22:27

    сіздерге көп рахмет көптеген білмеген мәліметтерді біліп жатырмын

    Ответить
  • Адема 17.12.2021 в 22:44

    Тек пайдалы акпараттар оте керемет ?

    Ответить
  • Рауза 09.12.2021 в 20:45

    Тісті туралы ақпарат қарапайым тілде жазылған. тамаша

    Ответить
  • Алина 05.12.2021 в 19:44

    Сайтты жасаған адамдарға көп рахмет!
    Тіске байланысты көп деген мағлұматтар алдым!

    Ответить
  • Алина 05.12.2021 в 19:42

    Сайтты жасаған адамдарға көп рахмет!
    Түске байланысты көп деген мағлұматтар алдым!

    Ответить
  • Ақманат Мерекеевна 22.11.2021 в 20:35

    Тістің де басқа дене мүшелерімен байланысы өте зор

    Ответить
  • Балнур 20.11.2021 в 20:50

    Менің қызымның алғашқы сүт тістері 1 жастан асқаннан шыға бастады.Дәрігерлер қазіргі кезде ол қалыпты жағдай деп айтады.

    Ответить
  • Толкын 04.11.2021 в 00:20

    Бала тисине коп назар аударган жон

    Ответить
  • Айнур 30.10.2021 в 13:46

    тіс күтімі жайлы жақсы жазылған

    Ответить
  • Ермек Канатович 25.10.2021 в 06:00

    Тәттіні көп жеу расында тісті құртады

    Ответить
  • Алем 22.09.2021 в 23:29

    Мақала керемет жазылған! Тісімізді де жақсылап күтуіміз керек

    Ответить
  • Сабина 16.09.2021 в 10:09

    кандай керемет макала! сиздерге коп рахмет!

    Ответить
  • Mentai 15.09.2021 в 00:02

    Қалған 25 пайызына неге шықпайды екен а?

    Ответить
  • Аяулым 12.09.2021 в 21:45

    Өте жақсы мәлімет

    Ответить
  • Ақсәуле Нариман 24.06.2021 в 00:18

    Өте құнды ақпарат рахмет

    Ответить
  • Ақерке 23.04.2021 в 09:24

    Ақыл тістің шықпауы мүмкін екенін де ұқтым, өте қызық, маңызды ақпарат.

    Ответить
  • Алмагул 14.02.2021 в 15:58

    Осындай тіс жайында түсініктерді, бала кезімнен оқысамғой деген пікір қалыптасты. рақмет

    Ответить
  • Айнагүл 09.02.2021 в 12:36

    ең жаман ауру тіс дейдіғой, соған қатысты осындай пайдалы ақпараттар көп болса екен деймін, көп рахмет!!!

    Ответить
  • Мергул 27.01.2021 в 23:39

    Екі рет құдай береді,үшінші рет өзің сатып алатын тіс туралы көп мағлұмат алдым.

    Ответить
  • Жанна 26.01.2021 в 20:48

    Керемет,тистин кай кезде тусип,кай кезде жана тис шыгатынын билдим

    Ответить
  • Жұлдыз 26.01.2021 в 12:30

    Еркетай сайтына көп рахмет. Керекті мағлұмат көп екен.

    Ответить
  • Шолпан 25.01.2021 в 20:51

    Тіс күтіміне аса назар аудару керек.Тіссіз сөйлей де,тағамды жей де алмайсың ғой. Тіпті адамның жағына қарай тісінің қандай жағдайда екені білінеді.

    Ответить
  • Шолпан 25.01.2021 в 20:50

    Тіс күтіміне аса назар аудару керек.Тіссіз сөйлей де,тағам ды жей де алмайсың . Адамның жағына қарай тісінің қандай жағдайда екенін білесің.Сондықтан денсаулықты сақтау керек,

    Ответить
  • Айболек 11.01.2021 в 01:48

    Еркетай кз сіздерге көп рақмет! Нешетүрлі қызықты мағлұматтар бар, үйренетін нәрселер көп екен

    Ответить
  • Ажар 06.01.2021 в 01:25

    әр түрлі мақаладан жақсы мағлұматтар алдым өте керемет

    Ответить
  • Жанар 21.12.2020 в 16:02

    Сайтты жасаған адамдарға көп рахмет! тіс күтімі туралы ақпарат ала алдым

    Ответить
  • Елена 29.11.2020 в 00:07

    Тіс күтімі ең маңыздыларының бірі б.т. Тісте нерв жүйесі орнпласқан.

    Ответить
  • Гулнар Жанысбекова 22.11.2020 в 17:11

    Менің білгім келетіні ақыл тіс шықса сол адамның ақылы кіреді деген распа өтірікпе.Маған 16 жасымда шығып қойды.

    Ответить
  • Асель 22.11.2020 в 10:30

    тіс күтімі адам денсаулығының жақсы болуында маңызды рөл атқарады

    Ответить
  • Шугыла 06.11.2020 в 09:46

    Рахмет, коп коп. Коптеген жаксы маглуматтар алдым

    Ответить
  • Аяулым 06.09.2020 в 03:34

    Менин билгим келетиндердин кобиси бир сайтта табылганына коптен коп рахмет! Ар турли такырптагы макалаларды окыдм! Сиздерге коп рахмет! Шын журектен мын алгыс! Алла разы болсын!

    Ответить

Пікір қалдыру

Тек мақалаға байланысты пікіріңізді жазыңыз сұрағыңыз болса мына сілтемені басыңыз!
Жауапты кері қайтару

  • қазақша жұмбақтарЖұмбақтар жауабымен

    11 Авг 2025 / Толық оқу

  • Сертификат алу ережелері (Erketai.kz) 2025

    3 Сен 2025 / Толық оқу

  • Ғажайып әлемнің кейбір қызықты фактілері

    1 Сен 2025 / Толық оқу

  • 1 Қыркүйек Білім Күні Құтты Болсын!

    1 Сен 2025 / Толық оқу

  • қазақша жұмбақтар Жұмбақтар жауабымен

    11 Авг 2025 / Толық оқу

  • Сертификат алу ережелері (Erketai.kz) 2025

    3 Сен 2025 / Толық оқу

  • Оқушы портфолиосының үлгісі

    30 Авг 2013 / Толық оқу

Жаңа жазбалар

  • Сертификат алу ережелері (Erketai.kz) 2025
  • Ғажайып әлемнің кейбір қызықты фактілері
  • 1 Қыркүйек Білім Күні Құтты Болсын!
  • Кім жылдам турнирі
  • Мақал-мәтелдер және нақыл сөздер жинағы
  • ЕРКЕТАЙ ЖАЙЛЫ
  • МАҚАЛА ЖАРИЯЛАУ
  • САЙТ КАРТАСЫ
  • БАЙЛАНЫС
  • ЖАРНАМА

Сайтта жарияланған мақалаларды сайт әкімшілігінің рұқсатынсыз басқа сайттарға жариялауға тиым салынады.Мақаланы басқа сайтқа жариялауға байланысты сұрақтарыңызды hat@erketai.kz электронды почтасына жазыңыздар.Сайттың барлық құқықтары қорғалған © ERKETAI.KZ 2012 жылдан бастап жұмыс жасайды.