Қалдықтарды жағуға арналған қондырғылар

Қалдықтарды жағуға арналған қондырғылар.

Базарбаев Дәурен

Ғылыми жетекшісі: техник-арнайы пән оқытушысы Дузбаева Ж.Б

О.Тұрмағанбетұлы атындағы Жаңаөзен мұнай және газ колледжі.

Қалдықсыз өндіріс дегеніміз – тұйық материалдық, энергетикалық ағындары бар өндірістің үйлесімді технологиялық жүйесін құру. Өндірістік тастандылардың азайтудың ең көп тараған әдісі – өндіріс қалдықтарын қайта өңдеу және екінші шикізат ретінде пайдалану. Өндіріс орындарында қалдықтарды толық немесе жартылай  қайта пайдалану химиялық өңдеу жолымен жүргізіледі, кейде қалдықтарды көміп немесе өртеп жойып жібереді. Қалдықтарды пайдаға асырудың көптеген әдістері бар.

Жаңаөзеннің экологиясына тоқтатылып кетсем, қаланың сыртында  сынақ алаңы бар. Оны полигон деп атайды. Мұнда өндірістік қалдықтар жиналған. Онда тек 1998 жылдың 1-ші қаңтарына дейін 2560000м/куб қалдық жиналыпты. Олардың ішінде 3-4 класты қауіпті деп саналатын 12150 тонна үйіліп жатырған темірлер, құбырлар қаншама десеңші. Солардың ішіндегі ең қауіптісі жер астынан шыққан құбырлар. Жалпы оларды кез-келген жерге тастауға рұқсат етілмейді. Мұнай өндіретін зауыттарда, мұнай алынған жерлердің орнын сумен толтырады.

Қалдықтарды шикізат ретінде ең көп қолданатын өндіріс – құрылыс материалдарының өндірісі (цемент, кірпіш, құбыр, құрылыс ертінділері). Шикізат ретінде ең алдымен пайдалы қазбаларды қазғандағы (көмір, сланец, кен) қалдықтар, сондай – ақ металлургия өндірісінің және құрылыс материалдары өндірісіндегі қатты отындарды өңдеуден шыққан күл мен қож (шлак) пайдаланылады.

Түйіршіктелген металлургиялық шлактардан – цемент, бетон алу мен құбыр шығару, кірпіш өндірудің негізгі дәстүрлі шикізаты болып есептелінеді.